Müsilaj Nedir?

Deniz tükürüğü, başta fitoplankton olmak üzere mikroorganizmalar çoğaldığında ve yapışkan, tükürük benzeri bir madde salgılandığında oluşur. Bu mikroplar stres altında daha yapışkan maddeler salgılarlar. Diğer atık ve maddelerle birleşerek yayılır ve yavaş yavaş deniz yüzeyini kaplar. Drool, bazen esas olarak Akdeniz çevresinde bulunan bir alg türüdür. Oluşum nedeni ne olursa olsun, deniz mukusu sosyo ekonomik etkisi nedeniyle endişe vericidir. Peki müsilaj nedir ? Müsilaj, deniz yüzeyindeki bitkisel canlıların fazla bulunması, denizin ısısının artması ve buna paralel olarak mikrobik hareketliliğin artmasıyla ortaya çıkan sümüksü, yapışkan bir organizmadır. Müsilaj nasıl oluşur ? önemli detaylar içinde yer alan bir sorudur. Biyolojik ve kimyasal birçok unsurun bir araya gelmesiyle oluşur. Müsilaj, göl ve göletlerde, barajlarda su yüzeyinin ısınması sonucunda oluşum hızı ve hacmi ile su yüzeyini tamamını kaplayabilir. Müsilajın ortaya çıkmasındaki en büyük sebep endüstriyel ve evsel atıkların kontrol edilmemesi olarak gösteriliyor. Bununla birlikte küresel iklimin sonuçlarından olan deniz ve okyanuslardaki sıcaklık artışı da bunun en büyük sebepleri arasındadır. Müsilaj, deniz suyu üzerinde yapışkan bir yapı olarak gözükür. Bulunduğu bölgede denizin üzerini tıpkı bir battaniye ile örtülmüş gibi gösterir. Güneş ışınlarının girmesini engelleyen bu battaniye, deniz suyuna giren ışığı azaltır. Fotosentezin oluşumu engeller. Dip canlılarının yaşamını zorlaştırır veya ölmesi olasılığını arttırır. Müsilaj sorunu nedeniyle biyolojik çeşitlilikteki azalma meydana gelir ve bu besin zincirinde düzensizlik oluşturur. Müsilaj oluşumundaki başlıca sebeplerden kaynaklı denizin altında yaşayan canlıların vücutlarını sararak solunum, boşaltım gibi faaliyetlerini olumsuz yönde etkiler. Hızlı ve yoğun bir şekilde ortaya çıkan ve hızla yayılan müsilaj sonucunda suyun oksijeni hızlı bir şekilde azalmaya başlar ve böylece çözünmüş oksijen düzeyi azalır veya tamamen biterek deniz canlılarının ölümüne sebep olur. Ayrıca çevrebilimciler müsilaja dokunma konusunda insanları uyarıyor.

Müsilaj Neden Olur?

Müsilaj neden olur ? sorusu müsilajın oluşum sebeplerini araştırmada öncüdür. Müsilaj oluşmasında çeşitli birçok farklı neden bulunur. Bunların en önemlileri evsel kaynaklı atıklar, sanayi kaynaklı atıklar, tarımsal kaynaklı atıklar, deniz ulaşımı kaynaklı atıklar ve diğer denizlerden taşınan atık ve kirlilik gibi nedenler sayılabilir. Evsel atıklar su ve katı olmak üzere ikiye ayrılır. Bu atıklar evlerde tükettiğiniz ve fazlasını çöpe attığınız yiyeceklerden ortaya çıkan atıklardır. Fazla atık su kirliliği demektir. Bir diğer atık ise giderlere bıraktığınız kullanılmış yağlar ve temizlik ürünleridir. Giderlere bırakılan atıklar, tam arıtılarak veya kısmen arıtılarak ya da direkt olarak ya deniz ya da deniz ile bağlantısı bulunan nehir, göl ve göletlere karışır ve çevre kirliliğini oluşturur. Endüstriyel tabanlı atıklar ise fabrika ve üretim faaliyetlerin yürütüldüğü yerlerden, evsel atıksu ve yağmur suyu dışında oluşan atık sulardır. Büyük sanayi kuruluşlarının fazla şekilde yapılandığı bölgelerde, üretim faaliyetleri sonrasında sıkça oluşan müsilaj sorunu, deniz ekosisteminde ciddi sorun oluşturur. Tarımsal etkinliklerde toprağın verimini arttırmak için kullanılan kimyasal gübreler ve maddeler toprağın yapısını bozduğu gibi suya karışarak ileride oluşacak su kirliliğini ve sonrasında ise müsilajın oluşmasına zemin hazırlar. Limanlarda yapılan taşıma, yük yükleme ve petrol üretimi ve kullanımı sırasında ortaya çıkan atıklar denizdeki sirkülasyon sebebiyle deniz kirliliğine ortam hazırlar. Birbirine doğrudan veya dolaylı yollardan bağlanan akarsu, göl nehir ve denizler içerisinde buluna plastik ve zararlı parçaları akıntı ile küçülterek suya karışmasına sebep olur böylece deniz kirliliği meydana gelir.

Müsilaj Temizleme

Müsilaj çözümleri için atıkların tamamen arıtılarak denize verilmesi, denizdeki azot ve fosfor miktarının azaltılması gerekiyor. Müsilaj temizliği de atık tesislerinin etkin bir şekilde izlenmesi ve kontrollü biçimde denetlenmesi gereklidir. Kıyı bölgelerindeki yerleşim yerlerinin atıklarının direkt olarak denize verilmesi yerine, atık arıtma tesislerine taşınması gerekmektedir. Denizlere dökülen akarsular vasıtasıyla taşınan atıkların, atık temizleme sistemi ile takip edilmesi gerekmektedir. Sanayi kuruluşlarının üretim hacimlerini ve atık oranları arasındaki istatistiksel dengeyi takip eden 'atık kontrol' sisteminin devreye sokulması gerekir. Tüm bunlar müsilajı temizler ve oluşum ihtimalini azaltır. Müsilaj nerelerde var? sorusuna gelindiğinde ise özellikle Türkiye’nin denizlerinin belirli bölgelerinde müsilaja rastlamak mümkündür. Müsilaj nasıl önlenir? diye sorulduğunda ise bu durumu engelleyecek pek çok müsilaj eylem planı ortaya çıkmaktadır.

Dünya’da Müsilaj Örnekleri

Müsilaj sorunu 1729'da ortaya çıkmıştır ve ilk olarak balık ağlarının tıkanmasına neden olduğu için kirli bir deniz sorunu olarak tanımlanmıştır. O zamandan bu yana, müsilaj varlığını farklı zamanlarda gösteriyor ve son 30 yılda bu deniz sorunun önemi artmıştır. Dünya’da müsilaj örnekleri açısından en sığ deniz olan Adriyatik Denizi 1870’li yıllardan bu zamana kadar bu sorunla baş etmektedir. Avustralya’da bulunan bu deniz salyası, kaynaklarda jelatin benzeri bir madde şeklinde genellikle sıcak yaz aylarında su yüzeyinin hemen altında toplanması şeklinde geçilmiştir ve müsilaj 1905 ve 1972 yılları arasında en yoğun şekilde görülmüştür. Kıyı şeridindeki bazı kasabaları olumsuz etkileyerek ortaya çıktığı ve trafiğin aksamasına yol açmış kıyı şehirlerini olumsuz etkilemiştir. Adriyatik Denizinden sonra son 40 yıllık ortalamaya bakıldığında Marmara Denizi, Ege Denizi, Güney, Kuzey ve Orta Tiren Denizlerinde oluşan müsilaj, Dünya çapında birçok noktada oluşmaya devam ettiğini gösteriyor. 2003 yılında Avrupa'yı kavuran sıcak dalgasının dolaylı etkisinden meydana gelen İtalya’daki müsilaj sorunu, Tiran Denizi’nde bazı canlıları ağır şekilde etkilemiştir. Türkiye’de bulunan ve son yıllarda Marmara Denizi'nin sıcaklığı geçilen yıllardan itibaren 2,5 derece yükselmiştir. Ege ve Karadeniz arasında kalan ve durağan bir yapıya sahip olan ve müsilaj oluşumuna elverişli Marmara Denizi, geçilen zamanlarda kentsel atıkların yarattığı kirlilikten dolayı deniz yüzeyini kaplamıştır.