Emisyon Azaltım Projesi (Karbon Kredisi) Geliştirme
Karbon kredisi, kredi sahibine bir ton karbondioksit veya eşdeğer bir sera gazı salma hakkı veren, ticareti yapılabilen bir izin veya sertifika olup esasen bu tür gazların üreticileri için bir denge oluşturulması adına gündeme getirilmiştir. Karbon kredilerinin oluşturulmasındaki temel amaç, küresel ısınmanın etkilerini azaltmaktır. Karbon kredileri, endüstriyel üretim, dağıtım araçları veya seyahatten kaynaklanan karbondioksit emisyonlarını telafi etmek için bir kişi veya daha yaygın olarak bir şirket tarafından satın alınabilirler. Karbon kredisi çoğunlukla tarım veya ormancılık uygulamaları ile ilişkilidir ancak emisyonları azaltan, önleyen, yok eden veya yakalayan hemen hemen her proje tarafından bir kredi yaratılabilir. Kendi sera gazı emisyonlarını dengelemek isteyen bireyler veya şirketler, bu kredileri bir aracı veya doğrudan karbonu yakalayanlar aracılığıyla satın alabilirler. Bir çiftçinin ağaç dikmesi durumunda, toprak sahibi para alır; şirket emisyonlarını dengelemek için para öder ve eğer varsa aracı da bir kar elde edebilir. “Karbon kredisi nedir?” sorusu pek çok kişi ya da şirket tarafından son zamanlarda sıkça sorulmaktadır. Bu konu örneklerle daha detaylı açıklanabilir. Örneğin, bir petrol şirketi, kendisi için öngörülen emisyon sınırını aşarsa emisyon üst sınırının altında kalmak için karbon kredisi satın almalı veya kullanmalıdır. Bir şirket, kendisi için öngörülen emisyon sınırının altında kalırsa karbon kredilerini biriktirebilir veya satabilir. Karbon emisyonunda üst sınır, bir hükümetin atmosfere salınmasına izin vereceği sera gazı miktarıdır. Yani hükümetler veya düzenleyici makamlar, sera gazı emisyonlarının üst sınırını belirlemektedir. Bu noktada şirketler emisyon raporu kapsamında gerekli kurumlarca belirlenmiş karbon emisyon sınırları arasında kalmakla mükelleftir. Özetle karbon kredileri, sera gazı emisyonlarının en aza indirilmesine yönelik piyasa mekanizmalarıdır. Bazı şirketler için emisyonun hemen azaltılması ekonomik olarak uygun değildir. Karbon denkleştirmelerini gerçekleştiren (sera gazı emisyonlarını azaltan) şirketler genellikle ek karbon kredileri ile ödüllendirilebilmektedir. Kredi fazlalarının satışı, emisyonların azaltılmasına yönelik gelecekteki projeleri sübvanse etmek için bile kullanılabilir. Bu tür kredilerin getirilmesi Kyoto Protokolünde onaylanmıştır. Buna ek olarak Paris Anlaşması, karbon kredilerinin uygulanmasını onaylamakta ve karbon kredisi piyasaları için kolaylaştırıcı hükümler sunmaktadır.
Karbon Kredisi Çeşitleri Nelerdir?
Karbon kredisi denince akla tek bir kavram gelse de karbon kredisinin çeşitleri bulunmaktadır. Karbon kredisi çeşitleri ikiye ayrılmaktadır. Yani “Kaç tip karbon kredisi vardır?” sorusunun cevabı iki olacaktır. Bunlardan ilki Gönüllü Emisyon Azaltımı (Valuntarily Emissions Reduction, VER) ve diğeri ise Sertifikalı Emisyon Azaltımı (Certified Emission Reduction, CER)’dır. Gönüllü emisyon azaltımı, tezgah üstü veya gönüllü biçimde kredi piyasasında takas edilmekte olan bir karbon denkleştirmesi olarak tarif edilmektedir. Bu anlamda gönüllü emisyon azaltımları, herhangi bir yasa veya yönetmelik tarafından zorunlu kılınmayan ancak bir kuruluşun iklim değişikliğini azaltma çabalarında aktif olarak yer alma arzusundan kaynaklanan azaltımlardır. Bu, kuruluşun bu alandaki yeni teknolojilerin ve yaklaşımların proaktif bir savunucusu olarak tanınmasını sağlayabilir. Gönüllü karbon birimleri, şirketlere ve kurumlara düşük karbon ekonomisine geçişi hızlandırmak için bir çözüm sunmaktadır. Bu uygulama, gönüllü denkleştirme programları aracılığıyla enerji üretimi ve tüketiminden ve endüstriyel süreçlerden kaynaklanan sera gazı emisyonlarını doğrudan azaltan düşük karbon teknolojilerine fon aktarılarak yapılabilmektedir. Bu noktada emisyon düşürücü katkı gönüllü olarak şirket ya da şirketlerin kendilerinden gelmektedir. Sertifikalı emisyon azaltımı ise bir projenin emisyonlarını dengelemek amacıyla düzenleyici bir çerçeve aracılığıyla oluşturulan emisyon birimleri (veya krediler) olarak tanımlanmaktadır. Gönüllü emisyon azaltımı ile sertifikalı emisyon azaltımı arasındaki temel fark, gönüllü emisyon azaltımının aksine sertifikalı emisyon azaltımında düzenleyici olan üçüncü taraf bir sertifikalandırma organının bulunmasıdır. Bu bağlamda karbon kredisi sertifikası, sertifikalı emisyon azaltımı ile ilişkili olacaktır.
Karbon Kredisi Nasıl Alınır?
“Karbon kredisi nasıl alınır?” sorusu emisyon azaltma yöntemleri arayan kişi ya da şirketler tarafından sıkça sorulmaktadır. Bir karbon kredisi satın aldığınızda esasen bir şirket veya kuruluştan atmosferden belirli miktarda sera gazı çıkaracağına dair bir taahhüt satın almış olursunuz. Yani özetle karbon kredileri bir alıcının emisyonlarını telafi etmek için özel olarak tasarlanmıştır. Karbon kredisi bu konuda özelleşmiş satıcı firmalar tarafından sunulmaktadır ve bu firmalardan kolaylıkla alınabilmektedir.
Karbon Emisyonu ve Karbon Kredileri
Karbon ayak izi, hizmet veya ürünün ortaya çıkarılması, kullanılması gibi durumlarda ortaya çıkan toplam sera gazı miktarıdır. Çeşitli faaliyetlerle en çok açığa çıkan gaz, karbondioksittir. Bu gazlar atmosferdeki ısıyı hapseder. Sera gazları, küresel ısınmaya neden olan metan, florlu gazlar, nitröz oksit de dahil olmak üzere çeşitli gazları içerir. İnsanların karbon ayak izinin en büyük kısmı ulaşım, barınma ve yiyeceklerden köken almaktadır. Gerek bireyler gerekse şirketler karbon ayak izlerini ve karbon emisyonlarını bilinçli şekilde takip ederek emisyon düşürücü tedbirler almak zorundadırlar. Gerekli durumlarda ise ücret karşılığında karbon kredisi satın alarak karbon emisyonlarının dengelenmesine katkıda bulunmak durumundalardır. Karbon kredisi fiyatları çeşitli faktörlere bağlı olarak değişmektedir. Örneğin, bir ton karbondioksit dünyanın her yerinde bir ton olarak kalırken, nereden kaynaklandığına, projenin niteliğine ve diğer faktörlere bağlı olarak fiyat önemli ölçüde değişebilir. Birçok karbon kredisinin, biyolojik çeşitliliğin korunması veya istihdam yaratılması gibi premium fiyatlandırmayı çekebilecek ortak faydaları da vardır. Karbon kredilerinin miktarını ve kalitesini doğrulayan farklı sertifikasyon kuruluşları da vardır. Emisyon azaltımının gerçekleştiği yılı ifade eden vintage de fiyatı etkiler. Karbon kredileri bir sicilde listelenir ve bir kereden fazla tutulabilir veya satılabilir, ancak bir emisyonu dengelemek için kullanıldığında kullanımdan kaldırılır ve yeniden satılamaz. Karbon kredileri alındığı takdirde emisyon düşürücü tedbirlerin işe yarayıp yaramadığı ilgili kişi veya firma için emisyon hesaplama yapılarak tekrar ele alınmalı ve gerekiyorsa daha büyük emisyon düşürücü faaliyetler gündeme getirilmelidir. Karbon kredileri hem özel hem de kamu piyasalarında işlem görebilir. Karbon kredisi fiyatları, temel olarak piyasalardaki arz ve talep seviyelerine göre şekillenmektedir. Farklı ülkelerdeki arz ve talep farklılıklarından dolayı kredi fiyatları dalgalanmaktadır. Karbon kredileri toplum için faydalıdır. Ancak, bir yatırımcının bunları kullanmaya başlaması belirli şartlara bağlıdır. Sertifikalı emisyon azaltımları, kredilerde yatırım olarak kullanılabilecek tek üründür. Ancak, sertifikalı emisyon azaltımları büyük finans kurumları tarafından kurulan özel karbon fonları ile satışa sunulmaktadır. Karbon fonları, küçük yatırımcılara pazara girme fırsatı sağlayabilmektedir. Dünya genelinde karbon kredilerinin ticaretinde uzmanlaşmış özel borsalar vardır ve karbon kredisi konusuyla ilgilenenlerin bu borsaları takip etmeleri faydalı olacaktır. Birçok ülke, şirket, kuruluş ve birey, kendi sera gazı emisyonlarını azaltarak iklim değişikliğini azaltmak için üzerine düşeni yapmak istemektedir. Karbon kredileri satın alarak yakın vadede azaltamayacakları emisyonları dengeleyebilmekte ve daha iddialı iklim eylemi yapmalarına olanak tanıyabilmektedir. Emisyon azaltımı, karbon kredisi alımı ve karbon emisyonu hesaplama konuları kişileri ve şirketleri giderek daha fazla ilgilendirmektedir. Pek çok kişi ya da şirket için bu konular kafa karıştırıcı olabilmektedir. Bu noktada ilgili konular için gerekli hizmetler 4EN’den rahatlıkla alınabilir.
