Şirketler İçin Acil Durum Tatbikatlarının Önemi

Günlük hayatımızda ve çalıştığımız iş yerinde birçok istenmeyen olayla karşı karşıya kalabiliyoruz. Bazı olaylar hafif atlatılırken, bazıları ölümlerle sonuçlanabiliyor. Ölüm ve kazaları engellemek için acil durumlarla mücadele etmek ve hazırlık aşaması için iki önemli faktör vardır. Birincisi, olay meydana gelmeden önce alınacak önlemler ve meydana geldikten sonra kriz anını yönetmektir. 6331 sayılı İş Sağlığı Güvenliği Kanununda belirtilen istisnai kurum ve kuruluşlar dışında tüm iş yerleri iş sağlığı ve güvenliği çalışmaları yapmakla yükümlüdür. Kanunun ikinci mevzuatı olarak yürürlüğe giren bir yönetmelik olan, İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik uyarınca tüm iş yerlerinde acil durum tatbikatları yapılması zorunlu tutulmuştur.

Yönetmeliğin amacı; her iş yerinin bir acil planı oluşturması, bu plana göre acil durumları önleme, acil durum esnasında tahliye gibi konularda yapılması gereken çalışmalar içermelidir. Ayrıca bu durumların güvenli olarak yönetilmesi ve bu konuda görevlendirilecek çalışanların belirlenmesi gerekiyor. İş yerlerinde gerçekleşen olaylar beklenen olaylar olmadığı için, sonuçları da farklı olabilmektedir. Olay sonrası, iş yerleri, çalışanlar, müşteriler zarar göreceği gibi, üretimin durması, fiziksel ve çevresel zararlar da söz konusu olmaktadır. Kötü sonuçlardan en iyi korunma yöntemi, acil durumlar olmadan önce gerekli tedbirleri alarak korunmaktır. Önleyici ve sınırlandırıcı tedbirler almak, acil durumlar için uygun prosedür ve talimatlar geliştirmek, acil durum esnasında uygun tahliye yolları belirlemek gerekmektedir. İş yerlerinde meydana gelecek acil durum tatbikatları, yapılan işe, kullanılan malzemeye, iş yerlerindeki risk faktörlerine, konumuna, faaliyet alanlarına göre değişiklik göstermektedir.

Şirketler İçin Acil Durum Yönetimi Nasıl Olmalıdır?

İş yerlerinde kurulan, iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemlerinin görevlerinden biri de acil durumları en şekilde yönetmekten geçer. Acil durum yönetiminin bazı aşamaları vardır. TSE tarafından onaylanmış olan TS 18001’de işyerlerinin alması gereken önlemler şunlardır:

1.  Kurumlar olayların ve acil durumların meydana gelme olasılıklarını tahmin etmelidir.

2. Acil durum esnasında yapılacakları etraflıca planlamalıdır. Maddi ve manevi kayıplara engellemek için uygun prosedürleri planlamalı ve geliştirmelidir. 

3. İş yerlerinin, olay ve acil durumların ortaya çıkmasından sonra, ilk yapmaları gereken şey acil durumlara karşı yapılan hazırlıkları, kullanılacak plan ve prosedürleri denetlemeye tabi tutmaktır.

4. İş yerleri periyodik olarak bu planları gözden geçirmelidir.

Acil durumlarla mücadele konusu kapsamında, sürekli bir çalışma gerektirmesi, işyerindeki organizasyonda görevlendirilmeler yapılması ve bir plan çerçevesinde çalışmalar yapılması nedeniyle acil durum yönetimi kavramını ortaya çıkarmıştır. İşyerlerinin acil durum yönetiminde yapması gerekenler sırasıyla:

1. Acil durum yönetimini yürütecek ekibin belirlenmesi.

2. Acil durumlar için yapılacak çalışmalar için bir amaç belirlenmesi.

3. Acil durum planı hazırlanması ve çalışmalarda eklenecek maddelerin tespit edilmesi.

4. Saha ziyaretlerinin yapılması.

5. Eksiklerin yazıldığı raporların işverene sunulması.

6. Acil durum ekipmanlarının tamamlanması.

7. Acil durum planının aşamalarına uygun olarak bir plan hazırlanması.

8. Acil durum ekipmanlarının kullanılmasıyla ilgili eğitimler düzenlemek.

9. Acil durum tatbikatının planlanması ve uygulanması.

10. Çalışmanın takip edilmesi ve kontrolü.

Şirketler İçin Acil Durum Planı Nedir?

Acil durum tatbikatları için acil durum planı oluşturmak gerekir. İş yerlerinde acil durum planı hazırlamak için izlenmesi geren yollar şunlardır:

1. Acil durumların belirlenmesi,

2. Önleyici ve sınırlandırıcı tedbirlerin alınması,

3. Görevlendirilecek kişilerin belirlenmesi,

4. Acil durum müdahale ve tahliye yöntemlerinin oluşturulması,

5. Dokümantasyon,

6. Tatbikat,

7. Acil durum planının yenilenmesi.

Yönetmeliğe göre belirlenen acil durumlar:

1. Yangın ve patlama ihtimali.

2. Tehlikeli kimyasal, biyolojik, radyoaktif ve nükleer maddelerden kaynaklanan yayılım, zehirlenme ve hastalık ihtimali.

3. Doğal afetlerin meydana gelme ihtimali.

4. Sabotaj ihtimali.

9. Maddeye göre acil durum planı için belirlenen önleyici ve sınırlandırıcı yöntemler:

 1. İşverenin belirleyeceği olabilecek acil durumlar, sonucunda oluşacak zararlar ve acil durum oluşmadan alınması gereken önlemler yazmaktadır.

2. Acil durumların etkilerinden korunmak üzere tedbirler belirlenirken gerekli görüldüğü yerlerde ölçüm ve değerlendirme yapılır.

3. Alınacak tedbirler, oluşacak risklere karşı korunma yollarına uygun olur ve herkesi korumayı amaç edinir.

10. Maddeye göre acil müdahale ve tahliye yöntemleri:

 1. İşveren acil durum esnasında yapılacak olan, arama, kurtarma, uyarı verme, tahliye, haberleşme, ilk yardım ve yangınla mücadele gibi yapması gerenleri yazılı olarak hazırlar.

2. Tahliye sonrasında, içeride kalabilecekler dâhil tüm çalışanların sayılmasını organize eder.

3. İşveren, acil durumlarda çalışanları daha güvenli bir yere tahliyesini sağlamak için uygun düzenlemeleri tahliye planında belirtmelidir.

4. İş yerlerinde bulunan hasta, yaşlı, engelli, hamile ve çocuklara refakat edilmesi için tedbirler alınır.

5. Acil müdahale ve tahliye yöntemleri planlanırken, Binaların Yangından Korunma Hakkında Yönetmeliği dikkate alınmalıdır.

6. Acil müdahale ve tahliye yöntemleri planlanırken, çalışanlar dışında, müşteriler ve ziyaretçiler de göz önünde bulundurulmalıdır.

7. Acil durum müdahale ve tahliye yöntemleri planlanırken, başka iş yerleri ve yakın çevreden gelebilecek tehlikeler de unutulmamalıdır.

 11. Maddeye göre işveren acil durum müdahale ve tahliye sırasında görev alacak olan ekibi belirlemelidir. Söndürme ekibi, kurtarma ekibi, koruma ekibi ve ilk yardım ekiplerinin tüm görevleri belirtilmiştir. 

12. Maddeye göre acil durum planı aşağıdaki dokümanları içermelidir:

1. İş yerinin unvanı, adresi ve işverenin adı yazılmalıdır.

a. Hazırlayanların adı ve unvanı yazılmalıdır.

b. Hazırlandığı tarih ve geçerlilik tarihi yazılmalıdır.

c. Belirlenen acil durumlar nelerdir.

d. Alınan önleyici ve sınırlandırıcı önlemler nelerdir.

e. Acil durum müdahale ve tahliye yöntemleri nelerdir.

2. Aşağıdaki malzemeler dâhil, işyeri be bölümlerini gösteren tahliye planı yapılmalıdır.

a. Yangın söndürme araçları da dâhil olmak üzere tüm ekipmanların yerleri belirlenmelidir.

b. İlkyardım malzemelerinin bulunduğu yerler belirlenmelidir.

c. Kaçış yerleri, toplanma yerleri ve uyarı sisteminin bulunduğu alanlar belirtilmelidir.

d. Görevlendirilen kişiler ve yedeklerinin, adı soyadı, unvanı, sorumluluk alanları ve iletişim bilgileri verilmelidir.

e. Acil durumlarda aramak için yerel kurum ve kuruluşların iletişim numaraları yazılmalıdır.

f. İşyerlerinde bulunan kimyasal yayılım, parlama, patlama tehlikesi ve benzer riskler taşıyan malzemelerin bulunduğu yerlerin belirlenmesi.

g. Elektrik ve gaz kesim vanalarının olduğu yerlerin belirlenmesi.

3. Acil durum için hazırlanan iş yerinin tahliye planı, tüm ayrıntılarıyla çalışanların rahat görebileceği yerlere asılmalıdır.

Acil Durum Tatbikatı Nasıl Olmalıdır?

Yönetmelikte 13.Maddede yer alan acil durum tatbikatının ayrıntıları verilmiştir. Acil durumlar için, madenler altı ayda bir diğer iş yerleri için yılda en az bir defa tatbikat yapmalıdır. Tatbikat, denetlenip, gözlendikten sonra gerekli tüm önlemler alınmalıdır. Acil durum tatbikatı sırasında oluşan sıkıntılar ve aksaklıkları gidermek için alınacak önlemlerin yazıldığı tatbikat formu hazırlanır. Tarihi, görülen eksiklikler ve bu eksiklikler doğrultusunda yapılacak düzenlemeleri içeren tatbikat formu hazırlanır. Acil durum tatbikatı sonrasında aksayan yönler ve deneyimlere göre, acil durum planı gözden geçirilir ve gerekli düzenlemeler yapılır. Birden fazla işyerinin olduğu hanlar ve iş merkezleri gibi kalabalık yerlerde yönetim eşliğinde tatbikat yapılmalıdır. İşyerinizin ve çalışanlarınızın güvenliği için acil durum tatbikatı ve acil durum planınızı hazırlamak için 4EN’e danışabilirsiniz.