Sürdürebilirlik Raporu Neden Önemlidir?

Sürdürebilirlik daha çok doğal kaynaklar için kullandığımız bir kavram. Sürdürebilirlik raporu neden önemlidir? Çünkü herhangi bir kurum, belediye, şehir ya da bir ürün, hizmetin başlangıcından sonuna kadar çevresel, sosyal ve ekonomik performansını açıklayan bilgiler içerir. Ürün veya verilen hizmetin, bir yaşam döngüsü boyunca ne kadar sürdürülebilir olduğunu ölçen bilgi ve belgeler vardır. Firmalara kurumsal sürdürülebilirlik raporları almaları için uluslararası standartlar kullanılmaktadır. İnsan faaliyetleri sonucu doğaya yapılan tahribatın etkilerinin görülebilmesi ve bu etkilerin en aza indirilmesi için bazı önlemler alınması gerektiği aşikârdır. Birleşmiş Milletler Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu tarafından 1987 yılındaki sürdürebilirlik tanımı; “gelecek nesillerin ihtiyaçlarını karşılayabilmelerini riske atmadan bugünün ihtiyaçları için yapılması gereken çalışmalar” olarak verilmiştir. Firmalar için sürdürebilirlik, doğaya verilen zararları en aza indirmek için önlemler almak ve çalışmalar yapmaktır. Sürdürebilirlik raporları sayesinde, çalışmalarını ve aldıkları önlemleri ispatlayabilirler.

Sürdürebilirlik raporu, firmanın proje ve faaliyetleri sonucunda doğaya ve insan yaşamına zarar vermediğini anlatır. Aynı zaman da enerji kaynaklarını dengeli kullandığını tesciller. Rapor, firmalara çevreye duyarlılıkları dışında paydaş katılım süreçlerini yönetebilmelerini sağlar. Var olan riskleri avantaja çevirmelerine olanak verir. Uyguladıkları kurumsal sürdürebilirlik stratejileri ile çevresel faktörler ve risk yönetimini açık bir şekilde yönetirler. Açık olmak beraberinde büyüme hedeflerine ulaşmayı getirir. Rapor, bir bütünün ortak parçaları olan bir kurumun çalışanlarını, yönetici, yatırımcı, müşteri, tedarikçi, sendika, meslek odaları ve yerel halkı ortak ilgilendiren bilgiler içermektedir. Birbirinden farklı firmalar, sürdürebilirlik raporları için yol gösterici belgeye ihtiyacı duyarlar. Ve bazı uluslararası kuruluşlar da, standart teşkil eden yazılı raporlar hazırlamışlardır. Halen en sık kullanılan raporları sizler için derledik:

Sürdürebilirlik Raporları Nelerdir?

Sürdürebilirlik raporu sadece bir kurum veya kuruluş tarafından verilmez. Farklı standart ve beklentilere bağlı olarak çeşitlilik gösterir. Firmalar, kendi kurumsal yapılarına uygun olanı seçmelidir. Firmaların raporları ne sıklık ve yöntemle yayınlayacakları kendi tercihlerine kalmıştır. Temel olarak şu başlıklar göz önünde bulundurulur:

1. Firmanın kullandığı kaynak

2. Uygulanan çevre politikaları

3. İnsan hakları ve yaşam şartlarına bakış açısı

Bu başlıklar göz önünde bulundurularak, inceleme ve çalışmalar yapılır, riskler belirlenir ve sorunlar belirlendikten sonra iyileştirme çalışmaları yapılır. Sürdürebilirlik raporu için uluslararası geçerliliğe sahip standarda sahip üç kaynak vardır:

1. Küresel Raporlama Girişimi (GRI): İşletmeler, devlet kurum ve kuruluşları tarafından alınır. İklim değişikliği, insan hakları ve yolsuzlukla mücadenin etkilerini görmeleri ve etkili yöntemler geliştirmeleri için rehberlik eden bağımsız bir kuruluştur. GRI Sürdürebilirlik Raporu, enerji kullanımı, sanayileşme, artan kent nüfusu ve yaşamı, nüfus artışı gibi konuların risk faktörlerini inceler ve iyileştirme için firmalara teşvikte bulunur. Farklı firmalara hitap eden, güvenilir, anlaşılır ve şeffaf bir programı vardır. Rapor, sosyal, çevresel ve ekonomik gibi üç ana başlıkta toplanır.

2. Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi (UNGC): Birleşmiş Milletler tarafından, firmaları sürdürebilirlik yöntemleri ve sosyal sorumluluk projelerini benimsemeleri için teşvik eden kurallardan oluşur. Çevre ve yolsuzlukla mücadele, insan hakları ve işçi hakları gibi başlıkları vardır. Bağlayıcı olmayan tamamen gönüllük esasına dayanır. 

3. Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) Standardı: Halka açık bir şekilde raporlama yapar. Tarım, inovasyon veya sağlık gibi çeşitli alanlarda faaliyet gösteren şehir, şirket, firma, kurum gibi farklı standarda raporlama alanına sahiptir. Örgüt, kurumsal sürdürebilirlik için, yeşil büyüme ve sürdürebilir kalkınma başlıklarıyla ilgili çalışmalar ve raporlar yayınlamaktadır.

En çok tercik edileni Küresel Raporlama Girişimi’dir.

Küresel Raporlama Girişimi (GRI) Nedir?

Sürdürebilirlik raporları içinde en fazla tercih edilen GRI, 1 Temmuz 2018 yılından itibaren G4 kılavuzundan GRI standartlarına geçiş yapmıştır. GRI, bir firma ya da kurumun, sürdürebilirlikle ilgili tüm parçalarını, faaliyetlerini, iç ve dış süreçlerini incelemek suretiyle tutarlı ve şeffaf bir rapor hazırlaması için gerekli olan tüm standartları sunmaktadır. Sürdürebilirlik raporu için belirlenen standartlar dört başlık altındadır:

1. Evrensel Standartlar (GRI 101-103): Tüm kuruluşlar için uygulanabilir. Yönetim şekline bakılır ve bazı konularda bilgi toplanır. Kuruluş, genel açıklamalar ve yönetim yaklaşımı başlıkları altında inceleme yapılır.

2. Ekonomik Standartlar (GRI 201-206): Kuruluşun ekonomik etkilerinin incelediği bölümdür. Sahip olduğu başlıklar: Ekonomik performans, pazar varlığı, dolaylı ekonomik etkiler, satın alma uygulamaları, yolsuzlukla mücadele ve rekabet karşıtı davranış.

3. Çevresel Standartlar (GRI 301-308): Kuruluşun çevreye zarar verip vermediği şu başlıklar altında incelenir: Malzemeler, enerji, su ve atıkları, biyoçeşitlilik, emisyonlar, atıklar, çevresel uyum ve tedarikçi çevresel değerlendirme.

4. Sosyal Standartlar (GRI 401-419): Kuruluşun sosyal alandaki etkilerini şu başlıklar altında inceler: İstihdam, çalışma şekli, iş sağlığı ve güvenliği, eğitim ve öğretim, çeşitlilik ve eşit fırsat, ayrımcılık yasağı, örgütlenme özgürlüğü ve toplu pazarlık, çocuk emeği, zorunlu çalışma, güvenlik uygulamaları. Diğer başlıkları: Yerli halkın hakları, insan hakları değerlendirmesi, yerel topluluklar, tedarikçi sosyal değerlendirme, kamu politikası, müşteri sağlığı ve güvenliği, pazarlama ve etiketleme, müşteri gizliliği ve sosyoekonomik uyum.

GRI, hazırladığı rapor çerçevelerini dünyanın herhangi bir yerinde bulunan firma ya da kuruluşun sürdürebilirlik raporu referans alınır. Yukarıda saydığımız tüm standartlar uluslararası geçerliliğe sahiptir.

Sürdürülebilirlik Raporu Nasıl Hazırlanır?

Sürdürebilirlik raporu hazırlarken bazı noktalara dikkat etmek gerekir. Rapor, şeffaf, anlaşılır ve başka raporla kıyaslanabilir olmalıdır. Tüm parçalar birbirleriyle bütün içinde olmalıdır. Sürdürebilirlik alanında yapılan tüm çalışmalar geniş bir çerçevede anlatılmalıdır. Öncelikle ayrıntılı bilgi toplanmalıdır. Süreklilik ve değişimlerin ele alınması için, bir ya da iki yıllık bir süreçte rapor hazırlanmalıdır. Birbirini takip eden raporlar, birbirinin devamı şeklinde olmalı ve değişimler görülmelidir. Kurum ya da firmanın ekonomik, çevresel ve sosyal faaliyetlerinin açıklama ve değişim hareketleri, açık hedef olarak gösterilmelidir. Yenilikçi yaklaşımlar göz önünde bulundurularak, risk yönetimi ihtiyacını karşılayabilmelidir. Sürdürülebilirlik raporu hazırlık aşamaları aşağıdaki gibidir:

1. Veri Toplanması: En kritik ve an fazla zaman alan bölümdür. Firma, hangi bilgileri alması gerektiği ile ilgili danışmanlık hizmeti alabilir.

2. Verilerin Değerlendirilmesi: Elde edilen ham veriler, nicel ve karşılaştırılabilir olacak şekilde düzenlenir.

3. Boşluk Analizi: Mevcut durumla hedeflenen durum karşılaştırılır.

4. Paydaş Analizi: Müşteriler de firmaların paydaşı olduğu için, müşteri şikâyet ve memnuniyetleri burada analiz edilir.

5. GRI soru setlerinin belirlenmesi: GRI’ın yayınladığı standartlara göre yapılır.

6. Sürdürebilirlik Raporu Çerçevesinin Oluşturulması: Gerekli bilgiler toplanıp, analiz edildikten sonra rapor yazma aşamasına geçilir.

7. Sürdürebilirlik Raporu Metnin Oluşturulması: Rapor, net, tutarlı ve şeffaf bir şekilde yazılmalıdır.

8. Raporun İngilizce Çevirisi: Kurumsal sürdürebilirlik raporları mutlaka İngilizce hazırlanması gerekiyor.

9. GRI Onayının Alınması: Hazırlanan rapor, GRI Standartları Rapor Kayıt Sistemine yüklenmelidir.

Yukarıdaki başlıkların içeriğini hazırlarken; sürdürülebilirlik ilkesi gözetilmelidir. Aksi olursa gelişme beklenemez. Rapor, ek bir çalışma ya da sosyal sorumluluk projesi olarak değil, firmanın stratejilerinden biri olarak hazırlanmalıdır. Firmanın itibarını yükseltmek için yapılmalıdır. Sürdürülebilirlik kavramını, geniş çaplı bir değerlendirmeyle sunulmalıdır. Kalite ve güven, ancak bu şekilde sağlanır. Sürdürebilirlik raporunu 4EN danışmanlığında hazırlayabilirsiniz.