Küresel Kararma Nedir? Küresel Kararmanın Çevreye Olumsuz Etkileri

Dünyanın küresel bir hal alması, insanların her yerden her yere ulaşabilmesini sağladı. Koca bir köy halini alan dünya içerisinde birçok yeni olay ve yeni süreçler de gerçekleşiyor. Bu da daha önce hiç duyulmayan kavramların ortaya atılmasına neden oluyor. İnsanlar ekonomik, sosyal ve çevresel kavramları öğrenmeye devam ediyorlar. Yeni dönemde ortaya atılan kavramlardan birisi de küresel kararma olarak biliniyor. Küresel kararma, tıpkı küresel kriz, küresel ısınma gibi önemli kavramlar arasında yer alıyor. Özellikle canlı ve doğa yaşamı, dünyanın geleceği ile ilgili pek çok konuda dikkate alınması gereken detaylardan biri olarak yorumlanıyor. Çünkü dünyadaki hayatın devamlılığı konusunda büyük bir tehdit unsuru olarak değerlendiriliyor. 

Hemen herkesin bildiği üzere dünyadaki yaşamın devamlılığında güneşin payı büyük. Hatta canlıların, dünyanın hemen her sisteminin devamlılığı konusunda güneş öne çıkıyor. Çünkü güneşten gelen ışınlar ve ısılar, dünya üzerinde birçok noktada fayda sağlıyor. Ancak küresel kararmadan ötürü güneş artık ışın ve ısıyı dünyaya ulaştırmakta zorlanıyor. Küresel kararma nedir sorusuna cevap olarak da bu durumun aktarılması mümkün. Bu gibi sorunların yaşanıyor olmasının temel nedeni de dünya ile güneş arasında oluşan tabaka. Yani güneş ışınlarının kırılmasına neden olan bazı parçacıklar birikerek bir tabaka oluşturuyor. Bu da güneş ve dünya arasında bir engel oluyor. 

Bu tabakanın oluşması noktasında birçok neden sıralamak da mümkün. Gelişen dünyanın faaliyetleri, dünyanın dengesini bozmaya devam ediyor. Endüstriyel faaliyetler ve çok daha fazlası, dünyanın geleceğini tehlikeye atıyor. Örneklendirmek gerekirse de fabrikalardan çıkan dumanlar, sanayi kuruluşlarına ait olan atıklar, araçların egzozları atmosfere gidiyor. Atmosferde yoğunlaştığından ötürü güneş ışınları da yeryüzüne ulaşmakta zorluk yaşıyor. Bu süreç te Global Dimming (küresel kararma) olarak isimlendiriliyor. İnsanlar için büyük bir tehlike yaratan bu durum, yine insansal faaliyetlerden ötürü ortaya çıkıyor. Bu yüzden zararlarının bilincinde olmak ve değişime dayalı adımları atmaya odaklanmak gerekiyor. 

Küresel Kararmanın Özellikleri Nelerdir?

Dünya üzerinde çokça tartışılan konulardan biri olan küresel kararma, küresel loşlaşma olarak da anılıyor. Genel olarak incelemek gerekirse de bazı özelliklerinin olduğu biliniyor. Özellikle nüfusun yoğun olduğu noktalarda görülen bu kararma, sanayileşmiş olan bölgelerde öne çıkıyor. Bacalardan, egzozlardan çıkan partiküllerin gökyüzünde bir yer kapladığı anlaşılıyor. Bu yüzden de bir tabaka halini alarak güneş ışınlarının yeryüzüne girişini engelliyor. Dünya üzerinde bu konuyla ilgili pek çok araştırmanın da yapıldığı biliniyor. 1950 yıllarından bu yana çeşitli ölçümler yapılmış. Ölçümler, dünya yüzeyinde aydınlanma oranında azalmaların görüldüğünü yansıtıyor. Bu durum bölgeden bölgeye değişiklik gösterse de küresel bir genelleme yapmak mümkün. Dünyanın geneli içerisinde azalma oranı yüzde dört olarak biliniyor. 

Bilindiği üzere yağmur ve kar, yeryüzünden gökyüzüne ulaşan su buharının, moleküllerin birleşmesiyle oluşmaktadır. Kararmaya neden olan partiküllerin, su buharıyla birleşmesi de yağış oluşumunu engellemektedir. Bu da kuraklığın ortaya çıkmasının temel nedenlerinden biri olarak yorumlanıyor. Son dönemlerde küresel kararmanın Çin ve Hindistan üzerinde daha belirgin bir hal aldığı biliniyor. Hatta bu tabaka, “Kara bulut” olarak anılıyor. Çünkü tıpkı bir kara bulut dönüşümünün olduğu düşünülüyor. 

İnsansal faaliyetlerin sonucunda atmosfere zararlı partiküller salınıyor. Bu da güneş enerjisinin absorbe olmasına yol açıyor. Sonuç olarak da güneş ışını yeryüzüne inmek yerine uzaya geri yansıyor. Endüstriyel faaliyetler başta olmak üzere çeşitli sebeplerden ötürü ortaya çıkan kirleticiler, bulut oluşumuna yol açarlar. Bu noktada da çekirdekler teşkil edilir. Bulutların oluşmasını neden olan su damlacıkları da kirletici partiküllere tutunurlar. Bulutun bu değişikliğe uğramasıysa kahverengi bulut olarak isimlendirilmesine yol açar. 

Küresel kararmanın oluşumu noktasında kirlenme oranının artmış olması, atmosferde bulunan partiküllerin emisyonuna neden oluyor. Bundan ötürü söz konusu bulutlar oluşuyor. Bulutların yansıtıcı bir özelliğinin olması, güneş ışınlarının geri yansımasına yol açıyor. Ek olarak bulunan küçük damlalar, yağışın giderek daha da az olmasına neden oluyor. Bulutlarda bulunan partiküller, su moleküllerinin bir araya gelmesini de engeller. Bundan ötürü su molekülleri yağmur damlası büyüklüğüne ulaşamaz. 

Küresel Kararma Nasıl Keşfedildi?

Son zamanlarda büyük bir ses getiren küresel kararma nasıl keşfedildi sorusu çokça soruluyor. Bu konuya açıklık getirmek gerekirse de ilk olarak 1980 yılında keşfedildiği biliniyor. İsrailli bir tarım biyoloğu olan Gerald Stanhill bazı çalışmalar yürütmüştür. Çalışmaları içerisinde 1950li yıllarında ve 1980 yıllarında dünyanın aldığı güneş ışığını kıyaslamıştır. Yaptığı kıyaslama sonucunda da güneş ışığının yüzde 22 oranında düştüğünü fark etmiştir. Bu sonucu elde ettikten sonra neden böyle bir düşüşün yaşandığı ile ilgili konularda araştırmalar yapmaya odaklanmıştır. 

Küresel Kararmanın Çevreye Zararları Nelerdir?

Dünyayı direkt olarak ilgilendiren küresel kararma, çevreye karşı pek çok zararı da beraberinde getirmektedir. İnsan kaynaklı kirlilikten ötürü oluşan kararma, yağış miktarının azalmasına yol açar. Aynı zamanda tatlı su kaynakları üzerinde ciddi bir baskının oluşmasına yol açar. Bundan ötürü dünya üzerindeki su döngüsünün büyük oranlarla zayıflamasında etkisinin olduğu bilinir. Zira su döngüsünün sağlanması için gerekli olan enerji, güneşten alınmaktadır. Güneş ışınlarının okyanusları ısıtması sonrasında atmosferde su buharı birikir. Biriken buharlar da yağış olarak yeryüzüne geri dönmektedir. Güneş ışınlarının geçişinin azalması, yağışın da azalmasının temel nedenlerinden biridir. 

Küresel kararmanın zararları nelerdir sorusuna cevap olarak küresel ısınma da gösterilir. Küresel ısınmada sera gazlarının etkisi bir hayli yüksektir. Bu etkilerin maskelenmesiyle beraber bir soğuma etkisi elde edilmektedir. Diğer yandan kirletici konumda olan partiküller, güneş enerjisinin geri yansımasına yol açıyor. Ek olarak küresel kararmadan kaynaklı şekilde kuzey yarı kürenin suyu daha soğuk bir hal alıyor. Sonucunda da su damlacıklarının oluşumu çok daha az hale geliyor. Yani aslında dünyada kuraklık ve kıtlık gibi olumsuzluklar artmaya devam ediyor. 

Küresel loşlaşma insan yaşamını ciddi şekilde etkilerken bitkilere de etki etmektedir. Güneş ışınlarının azalıyor oluşu, bitkilerin fotosentez yapmasını da etkileyecektir. 1984 yılında Afrika’da meydana gelen Sahra kuraklığının nedeninin de küresel loşlaşma olduğu düşünülmektedir. Endüstriyel ve evsel emisyonlardan kaynaklı olan bu durum, küresel ısınmaya da olumsuz etkiler oluşturmaktadır. 

Küresel Kararmanın Küresel Isınmaya Etkileri Nelerdir?

İnsan faaliyetleriyle beraber dünyada yaşanan olumsuzlukların, felaketlerin ifade edilmesinde kullanılan kavramlar küresel kararma ve küresel ısınma olarak biliniyor. Küresel kararma, küresel ısınma üzerinde önemli etkiler barındırıyor. Bununla beraber elde edilen etkiler, buzullarda erimeye yol açıyor. Deniz seviyelerinin yükselmesi, yeryüzünde büyük miktarlarda su kütlelerinin buharlaşması söz konusu. Hatta bu gibi durumlardan ötürü son dönemlerde şiddetli rüzgârların, dev dalgaların oluşumu öne çıkıyor. 

Küresel ısınma, aslında dünyada normal şartlarda olması gerekenden daha fazla ısınması anlamını taşıyor. Küresel kararmaysa dünyanın güneşten ışık alamaması şeklinde yorumlanıyor. Bu iki kavramın etkileri de birbirlerine karşı itici kuvvet barındırmaktadır. Yani küresel kararma, küresel ısınmanın etkilerini yavaşlatır. Ancak bu durum yeterli değildir. Küresel kararmanın önlenmesi için karbon parçacıkları için bilinçli önlemlerin alınması şarttır. 

Yeni dönemde bilim insanlarının fikirleri de netleşmiş değil. Küresel ısınma ve küresel loşlaşma arasındaki ilişkide net bir fikir verilmiyor. Genel olan görüşse kararmadan ötürü küresel ısınmanın etkilerinin azaldığıdır. Ancak bu etkilerin geçici olarak azaldığı ile ilgili çıkarımlarda bulunulmaktadır. Bilim insanları özellikle küresel ısınmanın etkilerinin hızlanacağından ötürü geç kalınmadan önlemlerin alınması ile ilgili uyarılarda bulunuyor.