Görüntü Kirliliği Nedir ve Nasıl Önlenir?

Görüntü kirliliği nedir sorusuna verilebilecek en kapsamlı cevap şöyle olabilir;  Görüntü kirliliği çoğunlukla insanlar tarafından oluşturulan büyük bir çevresel sorundur. Bu kirlilik görsel açıdan rahatsız edici ve canlılar için zararlı olan çevresel görüntüleri ifade ediyor. Bu kirli görüntüler arasında düzensiz oluşan yapılar, reklam panoları, gereksiz kullanılan aydınlatma sistemleri, gereğinden fazla olan reklam panoları, trafik, endüstriyel tesisler ve birçok teknolojik cihaz ve sistemler bulunabiliyor. Görüntü kirliliği birbirinden kötü  sorunlara yol açabilir, canlı sağlığını olumsuz etkileyebilir, doğal peyzajı bozabilir ve insanların gündelik hayatını kötü etkileyebilir. Görüntü kirliliği, doğal veya yapay bir şekilde oluşan görsel nesnelerin canlılar üzerinde negatif etkilerini anlatan bir terimdir.  Bu kirlilik aslında estetik açıdan oluşan bir sorundur ve insan faaliyetleri neticesinde ortaya çıkıyor. Sanayileşme ve şehirleşme gibi faktörlerin bu konuda büyük bir etkisi olsa da gün geçtikçe gelişen teknolojinin de görüntü kirliliğine birçok olumsuz katkısı bulunuyor.  Bu sebepler çevrede yer alan nesnelerin sayısının ve büyüklüğünün artmasına neden oluyor.  Görüntü kirliliği çeşitleri şöyle sıralanabilir;

• Açık alanlarda oluşan doğal görsel kirlilik: bu tür içerisinde kirletilmiş su kaynakları, yakılmış ve harap edilmiş ormanlık alanlar ve erozyona uğramış araziler yer alıyor.
• Şehirlerde oluşan görsel kirlilik: görsel kirliliğin en çok görüldüğü yerler şehirler ve şehir çevreleri oluyor. Şehirlerde oluşan yeşil alan yetersizlikleri, çarpık ve düzensiz bir şekilde ilerleyen kentleşme, dış cephelerin oluşturduğu kargaşa ve düzensizlik, enkazlar, düzensiz atıklar, trafik  ve  anten, direk, tabela gibi nesneler şehirlerde oluşan görüntü kirliliğinin nedenleri arasında yerini alıyor.
• İç mekanlarda oluşan görüntü kirliliği:  mekanlarda yer alan görüntü kirliliği mekanın basıklığı, yanlış  ve kötü bir şekilde ışıklandırılması, kullanılan nesnelerin birbirleri ile olan renk uyumsuzluğu, mekanda kullanılan nesnelerin yanlış alanlara yerleştirilmesi ve kişinin kültürüne, göz zevkine hitap etmemesinden dolayı iç mekanlarda görüntü kirliliği oluşabilir. Aynı zamanda mekan içerisinde fazla nesne kullanımı ise mekanın daha dar ve karmaşık bir görünüm kazanmasına neden olmaktadır.

Görüntü Kirliliği Nedenleri

Görüntü kirliliği nedenleri arasında insanların oluşturdukları birçok neden yer almaktadır. Bu nedenleri isterseniz yakından inceleyelim. Görüntü kirliliğinin nedenleri hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak için yazının devamına göz gezdirebilirsiniz.

1. Şehirleşme ve  sanayileşme: görüntü kirliliği nedenlerinin başlıca sebepleri arasında şehirleşme ve sanayileşme yer alıyor. özellikle 1950 yıllarından sonra gün geçtikçe hızlanmaya devam eden kentleşme isteği, büyük kentlerde yığılmalara sebep olmuştur. Şehirlerde yaşamaya yönelik bu büyük talep birçok görüntü kirliliğini beraberinde getirmiştir. Artan nüfus sayesinde ortaya çıkan çarpık ve düzensiz kentleşme modeli şehirlerde yer alan görüntünün gün geçtikçe kötüleşmesine sebep oluyor. Sanayileşme sonucunda ise üretilen nesnelerin sayısının ve boyutlarının artmasına neden olur.
2. Reklam panoları: aşırı sayıda ve gereksiz bir şekilde üretilen reklam panoları görüntü kirliliğinin artmasına neden oluyor.
3. Aydınlatma sistemleri: şehirlerde ve iç mekan tasarımlarında kullanılan aydınlatma sistemlerinin aşırı miktarda ve yanlış alanlarda kullanımı birçok yönden görüntü kirliliğine neden olmaktadır.
4. Endüstriyel tesisler: şehirlerde yer alan endüstriyel tesislerin kalabalık ve karmaşık görünümleri görüntü kirliliğinin oluşmasına neden olabilir.
5. Trafik: özellikle büyük kentlerde görülen sürekli ve yoğun trafik görüntü kirliliğine yol açabiliyor.
6. teknolojik cihazlar: hergün gelişmekte olan teknoloji ile beraber teknolojik cihaz kullanımının artması farklı açılardan görüntü kirliliğine yol açabiliyor. cep telefonları, tabletler, bilgisayarlar ve diğer teknolojik cihazlar görüntü kirliliğine neden olabilir.

Görüntü Kirliliğinin Canlılar Üzerinde Etkileri Nelerdir?

Görüntü kirliliği, hem insanların hem de diğer canlıların üzerinde olumsuz sonuçlara neden olabiliyor. Görüntü kirliliği, psikolojik, fiziksel, ekonomik, doğal çevre ve sosyal çevreyi olumsuz açıdan etkileyen bir faktör konumunda olabiliyor. Görüntü kirliliğinin önlenmesi için neler yapılabilir gibi konular önemlidir. Görüntü kirliliği oluşturmuş olduğu rahatsız edici ve göz zevkine hitap etmeyen nedenlerinden dolayı insanların psikolojilerini olumsuz bir şekilde etkileyebilir örneğin; aşırı derecede bulunan reklam panoları, düzensiz yapılaşma ve sürekli bir şekilde devam eden trafik gibi faktörler insanlarda bunalma ve bir sıkışmışlık hissine sebep oluyor iken aynı zamanda insanların psikolojilerinde stres, endişe ve çaresizlik hislerine sebep olabiliyor. Bu durumun sürekli olarak tekrar etmesi insanlarda içsel bir bunalıma neden olabilir. Görüntü kirliliği canlılar üzerinde fiziksel sağlıklarını  olumsuz etkileyecek düzeye gelebilir. Şehirlerde yoğunlukla bulunan aydınlatma sistemleri tarafından etrafa yayılan aşırı derecede ışık miktarı insanlarda uyku problemlerine ve çeşitli göz rahatsızlıklarına neden olabiliyor. Bunların yanı sıra oluşan görüntü kirliliğinin doğal çevreye de zararlı etkileri olabiliyor. Sosyal etkiler göz önünde bulundurulduğunda ise görüntü kirliliğinin yaratmış olduğu depresif psikolojik hal insanlar arasında olan ilişkileri bozabilir ve toplumsal bağları zedeleyebilir.  Görüntü kirliliği çok fark edilmese dahi ekonomiye bile zarar verebiliyor. Ekonomik açıdan görüntü kirliliği kötü ve estetik olmayan bir görünüm oluşturduğu için özellikle turizm sektörünü olumsuz bir şekilde etkileyebilir. Tüm bunların haricinde bu olayın hayvanlar üzerinde de birçok zararlı etkisi bulunabiliyor. Bunun gözle görülen örneği ise artan tür kayıpları oluyor. Özellikle kentleşme ile başlayan düzensiz ve aşırı aydınlatma yüzünden birçok hayvanın doğal habitat alanları bozulabiliyor, deniz canlıları ise yollarını kaybederek hayatlarını kaybediyorlar. Bu canlıların yaşamlarının sonlanması birçok tür açısından aşırı derecede bir tehlike oluşturuyor. Bu sorunların en kısa sürede çözüme kavuşabilmesi için görüntü kirliliğinin önlenmesi gerekmektedir. Görüntü kirliliğinin önlenmesi için şu adımlar atılabilir:

• Düzenli yapılaşma ve yapıların düzenli kontrolü
• Aydınlatma sistemlerinin düzenli kontrolü ve gerekli sayıda yapılması.
• Reklam panolarının göze hitap edecek şekilde düzenlenmesi.
• Endüstriyel tesislerin görsel açıdan iyileştirilmesi.
• Trafik akışının olabildiğince düzenli  ve optimize bir hale getirilmesi.
• Çevre dostu teknolojilerin kullanılması.

Görüntü Kirliliği Yönetmeliği Nedir?

Görüntü kirliliği yönetmeliği nedir sorusu en çok merak edilen sorular arasında yerini alıyor. Bu yönetmelik görüntü kirliliğinin önlenmesine yönelik yasal olan bir düzenlemedir. Görüntü kirliliği yönetmeliği, belediye ve devlet kurumları tarafından uygulanır. Yönetmelikte görüntü kirliliğine neden olan faktörlerin belirlenmesine, sınırlandırılmasına veya ortadan kaldırılmasına ilişkin kurallar içeriliyor. Ayrıca yönetmelik gereğince reklam panolarının boyutlarını, renklerini, yerleşimlerini ve aydınlatmasını da düzenlenebiliyor. Görüntü kirliliği yönetmeliği, çevre kirliliğinin önlenmesi ve doğal ortamın korunması amacıyla kabul edilmiş ve uygulanan bir yönetmelik biçimidir. Görüntü kirliliği yönetmeliği içeriğinde ise bu kirliliğin meydana gelmesinde rol oynayan etkenlerin düzeltilmesi ve daha sağlıklı bir ortam oluşturulması amaçlanıyor. Yönetmelik içerisinde yer alan kurallar bölgeden bölgeye değişkenlik gösterebilir. Kurallar, yerel ve ulusal farklılıklar içerebilir ve her ülkenin kendine özgü bir şekilde yönetmeliği farklı olabilir. Ancak genel anlamda görüntü kirliliği yönetmeliğinin amacı, bu kirliliğinin düzensiz bir şekilde yayılmasını engellemek ve canlıların doğal ortamını korumaktır. Bu sayede insanların ve canlıların kent yaşamında huzurlu ve sağlıklı bir şekilde hayatlarını devam ettirmesi amaçlanmıştır. Sizler de kendi bölgenizde yer alan yönetmelikleri okuyarak bilgi sahibi olabilirsiniz