Sosyal uygunluk, bir şirketin ya da işletmenin hem çalışanlarına hem de çevreye nasıl davrandığını belirleyen ve anlatan unsurlardan biridir. Sosyal sorumluluk alanını kendi içinde ve etki alanlarında nasıl davranıldığının göstergesidir. Bir işletmede ya da şirkette sosyal sorumluluk standartlarının karşılandığından emin olabilmek için o işletme ya da şirkette sosyal sorumluluk denetimi yapılması gerekebilir. Sosyal sorumluluk denetiminin bir diğer adı ise “Etik Denetim” olarak da adlandırılabilir. Belli başlı denetimler belli filtrelerden geçirilerek bir plan hazırlar ve bu plana da sosyal uygunluk yönetimi denir. Bu planları ve aksiyonları hazırlamak için şirket ya da işletme sahipleri dışarıdan uzman kişileri yardımcı olmaları için işe alabilirler. Peki sosyal uygunluk denetçisi ne demektir? Sosyal uygunluk denetçisi büyük ya da küçük markaların tedarik zincirlerinde olan üretici firmaların çalışma koşullarını denetlemek, eksik olan şeyleri tespit etmek, geliştirmek ve raporlamak amacı ile hem yapılan işin hem de ortaya çıkan ürünün standartlara uygun bir şekilde yapılıp yapılmadığını denetlemek için eğitim alan ve alanında profesyonelleşmiş kişilere verilen mesleki unvandır. Sosyal sorumluluk denetçisi, sosyal uygunluk konusu hakkında müşterilerin ve firmaların yönergelerine uygun bir biçimde çalışma sistemlerinin kurulumunu yapan ve bu sistemleri düzenli aralıklar ile denetleyen kişidir. Sorumluluk ve görevleri ise şu şekilde açıklanabilir; Yerel kanunları ve yönetmeliklerdeki değişiklikleri takip etmek, müşterilerin ihtiyaçlarının göz önünde bulundurulduğu teknik, güvenlik ve etik alanlarındaki sosyal uygunluk denetimlerini gerçekleştirmek, düzenli yapılan denetimlerin ardından belirlenen genel değerlendirmeyi ve riskleri kapsayan raporlar hazırlamak, Sertifikasyon ve denetim belgelerinin (BSCI, SEDEX, vb.) bir araya getirilmesi, yenilenmesi ve eksiklerin belirlenerek organize edilmesi, yönetmelikler ve kanunlar ile belirlenmiş çalışma standartlarının sürdürülebilir olmasını sağlamak, uygunluk sağlamak için düzenleyici ve düzeltici aksiyon planları belirlemek ve bu planların takibini yapmaktır.
Sosyal Uygunluk Denetimi
Sosyal uygunluk, değişen dünya ile birlikte şirketlerin ya da firmaların hem büyüyebilmesi hem yok olmaması için büyük bir gereklilik taşıyor. Markalar satın alma işleminde artık sadece fiyat ve performans kıstasına bakmıyor. Bunun yanında birçok parametre de alışverişin içerisine dahil oluyor. Bu parametreler içerisinde her şirketin kendine has politikaları ve planları bulunmaktadır. Uygunluk seviyesi de bu parametrelerden biridir. Şirketin tercih edilebilir olup olmaması bu tür belgelerle ilişkilendirilebilir. Dünyada hem yerel hem de global markalar, tedarik sürecinde, zincirlerinde ve üretim tesislerinde belirli standartların ve kanunların uygulanıp uygulanmadığını belirlemek ve bunları derecelendirmek için sosyal uygunluk denetimleri yaptırmaktadır. Çünkü markaların itibarları bu ve buna benzer değerlendirmeler ile yükselip düşer. Örnek vermek gerekirse; ünlü bir markanın tedarik zincirlerinde (yani herhangi bir ülkede üretim yaptığı fason işletmesinde ya da fabrikada) çocuk işçi kullanılıyor olması, bahsi geçen firmanın hükümet, tüketiciler, kamuoyu, hissedarlar, sivil toplum kuruluşları ve rakipleri gibi tüm paydaşları tarafında geri dönülmesi zor olan itibar kayıpları yaratabilmektedir. Bu itibar kayıpları ise soyut ve görmezden gelinebilecek şeyler değildir, somut ve etik sorunlar ortaya çıkarabileceği gibi dikkat edilmesi gereken unsurlardan biridir. Sonucunda dolaylı yoldan ya da dolaylı olmayarak büyük maddi kayba sebebiyet verebilir. Buna örnek olarak da satışların düşmesi, borsada hisse senetlerinin düşmesi gibi şeyler örnek olarak verilebilir. Sosyal uygunluk yöntemi analizi ile işletmeler potansiyel uygunsuzlukları en kısa zamanda kendi içlerinde teşhis ederek düzeltici faaliyetleri planlamaya ve uygulamaya başlarlar. Sosyal uygunluk kriteri kısaca özetlemek gerekirse, işletmenin bulunduğu ülkede iş kanunlarını, iş sağlığını ve güvenliği mevzuatı, çevre kanunlarını ve işletmenin iş ilişkisi bulunduğu marka ya da markaların sosyal uygunluk standartlarından ibarettir.
Sosyal Uygunluk Yönetimi Özellikleri Nelerdir?
Sosyal uygunluk bir şirkette bulunan tüm değer zincirlerinde çevreye, etik kurallara ve insan haklarına her açıdan uyumlu olduğunun bir göstergesidir. Sorumluluk ve sürdürülebilirliğin en temel bileşenlerinden olan sosyal uygunluk şirketlerin bilinirliği ve güvenilirliği aşısından da en çok dikkate alınan unsurlardan biridir. Bu unsurlar markanın marka değerini koruması için en kritik faktörlerden biridir. Hangi sektörde olması ya da ne kadar büyük olması fark etmeksizin her kuruluşun hem içinde yaşadığı toplum hem de çevre dahil olmak üzere birçok sorumluluğu vardır. Bu sorumluluklar yerini bulduğu müddetçe şirketin ya da markanın sosyal uygunluk kriteri karşılanabilir. İlk bahsi geçtiğinde ne kadar soyut bir şey gibi dursa da sosyal uygunluk, ölçülebilir, geliştirilebilir ve yönetilebilir bir özelliktir. Bunun için dünya genelinde çeşitli sosyal uygunluk yöntemi geliştirilmiştir. Sosyal uygunluk/ etik denetimler ile kuruluşun analizlerini görmek mümkündür. Özellikle büyük markalar birlikte çalışacağı, iş ilişkisi kuracağı tedarikçileri seçerken bu tür denetimlerin sonuçlarına bakarlar ve bu denetimlerin olumlu, geçer belgeler alıp almadığına göre tercihte bulunabilirler. Etik denetimlerinin bazıları sektör ya da ürün, hizmetler baz alınarak olurken bazıları daha geniş kapsamlı olabilirler. Yine aynı şekilde, bazı denetimler sadece markanın tedarikçi seçiminde kullandığı özel bir kapsamaya sahip olabilirken bazıları şirket hizmet ya da ürün fark etmeden her kuruluşun kullanabileceği bir çerçeveye dahil olurlar. Sosyal uygunluk yönetimi hakkında bilgi almak isteyen kişiler bu kuruluşlar ile irtibata geçerek detaylı bilgileri edinebilirler ya da bu ve bütün bu süreçteki işleri kolaylaştırabilmek için bir sosyal uygunluk denetçisi ile irtibata geçip yardım alabilirler. Sosyal uygunluk denetimi sonrasında bu süreci başarı ile tamamlayan firmalar büyük şirketleri ile çalışma fırsatına bir adım daha yaklaşabilir ve belki de önlerindeki tek engeli geçerek yeni bir geleceğe adım atabilirler.
Sosyal Uygunluk Yönetimi Hizmetleri
Sosyal uygunluk yönetimi nedir sorusu değişken şekilde yanıtlanabilir. Sosyal uygunluk değerleri ile hem kendi firmanızın hem de iş ilişkisinde bulunmak istediğiniz firmanın önceliklerini belirleyebilir ve siz de kendi önceliklerinizi belirleyebilirsiniz. Bu komplike ve ekstra dikkat edilmesi gereken süreçte bir profesyonelden yardım alarak hem zamandan tasarruf edebilir hem de birçok evrak işiyle uğraşmaktan kurtulabilirsiniz. 4EN, saygın çalışma ortamı ve profesyonel çalışanları ile işinizi büyütmenize yardımcı olabilir. Sosyal uygunluk hizmetleri ile şirketinizde yaşanacak pek çok olumsuzluğun ve uygunsuzluğun önüne geçerek iyi bir özgeçmiş yaratabilirsiniz. Bu tercih edilebilir olma talebi bir tek firmalar ya da markalar için geçerli olmamakla birlikte çalışanlar için de büyük bir güvencedir. İyi ve mutlu çalışanlar başarılı bir marka ve başarılı bir marka farklı seçenekleri de beraberinde getirir. Sosyal uygunluk yönetiminin içinde bulunan birkaç madde şöyledir; çalışma özgürlüğü, çocuk işçi kullanılmaması, çalışanlara sendikal hakların tanınması, çevresel uyum, iş sağlığı ve güvenliği, çalışanlara adil ücret ve sosyal haklar olmak üzere birçok kazanımların sağlanması, işe alım, terfi, pozisyon değişikliği, görevlendirme, işten çıkarma vb. gibi süreçlerde hiçbir şekilde ayrımcılık yapılmaması, faaliyetlerin yasaya uygun olması, yolsuzluk ya da rüşvet gibi etik konularda mücadele şeklinde açıklanabilir. 4EN Danışmanlık ile iletişime geçerek sosyal uygunluk kriterleri, bilgilendirme esasları, denetim metodolojileri ve buna benzer birçok konuda detaylı bilgi alabilirsiniz.